ارزیابی واکنش ژنوتیپ‌های گندم به تنش سرما در مرحلۀ ظهور سنبله با استفاده از شاخص‌های فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد

     کاهش دما در ماه‌های دی و بهمن در خوزستان یک پدیدۀ غالب اقلیمی است که سبب خسارت دیدن گیاه و عملکرد می‌شود. به‌منظور مطالعۀ اثر تنش سرما در مرحلۀ ظهور‌ سنبله بر وزن ‌دانه در سنبلۀ ‌اصلی، اجزای آن و برخی صفات فنولوژیکی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های گندم، این تحقیق در سال 1392 تحت شرایط کنترل‌شدۀ گلخانه با پنج ژنوتیپ ‌(ارقام چمران، ویریناک، استار و کرخه و لاین M-83-17) و چهار دمای محیط (بدون‌ سرما، 3+، صفر، 3- درجۀ سانتی‌گراد) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً ‌تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. زمان رسیدگی‌ فیزیولوژیکی، ارتفاع‌ بوته و طول‌ سنبله، وزن‌ دانه ‌در ‌سنبلۀ ‌اصلی و اجزای آن شامل تعداد ‌سنبلچه‌ در‌ سنبله، تعداد دانه ‌در ‌سنبله و وزن ‌هزار‌دانه و شاخص‌های کلروفیل‌فلورسانسFo ، Fm و Fv/Fmارزیابی شدند. نتایج نشان داد اثر تنش سرما بر زمان از سبز شدن تا رسیدگی فیزیولوژیکی، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبلۀ اصلی و شاخص  Fv/Fm معنی‌دار بود. بیشترین وزن دانه ‌در ‌سنبلۀ ‌اصلی در شرایط بدون‌ تنش به لاین M-83-17، در تنش 3- و صفر درجۀ ‌سانتی‌گراد به رقم چمران و در تنش سرمای 3+ درجۀ ‌سانتی‌گراد به رقم ویریناک تعلق داشت. شاخص Fv/Fmدر تنش صفر‌ درجه، بیشترین اختلاف را نسبت به وضعیت قبل از‌ تنش داشت. لاین M-83-17 به‌عنوان یک ژنوتیپ برتر پتانسیل عملکرد بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها داشت، درحالی که رقم چمران رقمی با قابلیت ژنتیکی بیشتر برای تحمل تنش ارزیابی شد.